[Zapomniane Krainy] Wyznania i Panteony

Niewiele rzeczy odgrywa w życiu mieszkańców fantastycznych krain Faerunu podobną rolę, co religia. Inaczej niż w naszym świecie, istnienie bóstw jest tam namacalne, ich wyznawcy mogą się cieszyć realnymi mocami zsyłanymi przez swych patronów, a podczas Czasu Kłopotów kilkoro śmiertelników dostąpiło nawet wyniesienia do boskiej potęgi.

Opis Świata Zapomnianych Krain przynosił czytelnikowi wyczerpujące informacje o wszystkich najważniejszych bóstwach Torilu, dając graczom i Mistrzom Gry do wyboru najrozmaitszych boskich patronów, którym cześć oddawać mogą postacie i Bohaterowie Niezależni. Osoby pragnące poszerzyć swoją wiedzę o najważniejszych religiach dominujących w królestwach Faerunu jak i o pomniejszych kultach, mogą cieszyć się rozwinięciem tych wiadomości, jakie zawarte zostało w liczącym sobie ponad dwieście stron podręczniku o jednoznacznie brzmiącym tytule Wyznania i Panteony.

Dodatek autorstwa Erica L. Boyda i Erika Mony wydany jest podobnie jak inne podręczniki z tej linii wydawniczej - charakterystyczny layout okładki, liternictwo, zażółcone marginesy imitujące stary pergamin - wszystko to na pierwszy rzut oka pozwala zorientować się, że mamy do czynienia z suplementem do Zapomnianych Krain, a nie jakiegokolwiek innego settingu.

Wstęp otwierający podręcznik to znacznie więcej niż tylko skrótowe przybliżenie jego zawartości uszeregowanej w poszczególnych rozdziałach. Znajdziemy tu mianowicie informacje o podziale na rodzime i zapożyczone bóstwa Torilu (potencjalnie przydatne Mistrzom Gry planującym kampanie przenoszące postacie do alternatywnych światów lub settingów), martwych bóstwach, boskich rangach, mocach i niezwykłych zdolnościach - osoby posiadające dodatek Bóstwa i Półbogowie sporą część zawartych tu informacji mogą już znać z tamtego źródła, jednak dla innych czytelników będą one wręcz nieodzowne przy czytaniu kolejnych fragmentów podręcznika.

Pierwszy z nich, Główne Bóstwa Faerunu, przynosi bardziej wyczerpujące informacje o bogach i boginiach przedstawionych w Opisie Świata - oprócz historii poszczególnych bóstw i ich kościołów, najważniejszych dogmatów wiary i związków z innymi członkami faeruńskich panteonów, znajdziemy tu także szczegółowe rozpiski mechaniczne każdego z nich - prawdę powiedziawszy do tego ostatniego elementu mam mocno sceptyczne podejście. Nie chodzi mi tu bynajmniej o nieliczne błędy czy nieścisłości, jakie zakradły się do niektórych rozpisek, ale o samą celowość ich zamieszczenia - komu tak naprawdę (i po co?) potrzebne są szczegółowe informacje o tym, ile poziomów w konkretnej klasie czy jakie wartości atrybutów ma jakieś bóstwo? Nawet ich pomniejsze awatary bez większych problemów poradzą sobie z postaciami choćby na epickich poziomach, same zaś bóstwa powinny pozostawać bytami enigmatycznymi i (przynajmniej z perspektywy śmiertelników) wszechpotężnymi, dokładne rozpisywanie ich poziomów, Atutów, modyfikatorów umiejętności etc. skutecznie odziera je z aury mistycyzmu, zamienia po prostu w kolejnych wysokopoziomowych BNów.

Podobnych statystyk, na szczęście, nie znajdziemy w rozdziale drugim, opisującym Inne Bóstwa Faerunu - w mojej opinii jest to zresztą najlepszy fragment całego podręcznika. Na jego kartach opisano bez mała setkę (!) bóstw, których wyznawcy nie są tak liczni, lub których moc nie dorównuje głównym bogom opisanym w rozdziale pierwszym. Prócz kilkudziesięciu członków panteonu faeruńskiego zawarto tu też informacje o bóstwach tworzących panteon Mulhorandu jak i o patronach czczonych przez członków poszczególnych nieludzkich ras - elfów (jak i ich mrocznych kuzynów - drowów), gnomów, krasnoludów i niziołków, a nawet o brutalnych i okrutnych bóstwach orków.

Wszystkie one w sumie pozwalają ukazać, jak bogatą i złożoną mozaikę ras i kultur tworzą mieszkańcy Zapomnianych Krain, jak zróżnicowane są ich wierzenia. Widać to zwłaszcza przy opisach panteonów nieludzi - dzięki zawartym tu informacjom Mistrzowi Gry łatwo będzie wyjść poza utarte stereotypy czyniące każdego drowa fanatycznym czcicielem Pajęczej Królowej a krasnoluda - żarliwym wyznawcą Moradina.

Trzeci rozdział opisuje trzy świątynie, a właściwie Miejsca Kultu - warowne opactwo poświęcone Tempusowi, ukrytą kaplicę Shar i druidzki krąg splugawiony i przejęty przez okrutnych likantropów służących Malarowi. Każde z tych miejsc nie tylko zostało dokładnie przedstawione wraz ze swymi mieszkańcami, opisowi każdego z nich towarzyszą też pomysły na przygody jak i sugestie pomocne przy dostosowaniu go do innych, pokrewnych bóstw. Ten fragment podręcznika zawiera także opisy kilku nowych magicznych przedmiotów i alternatywy dla potworów opisanych w podręczniku Kompendium Potworów: Potwory Faerunu.

Jakkolwiek nie uważam, by ten rozdział był bezużyteczny, a niektóre z pomysłów zawartych w nim z pewnością zasługują na uwagę, to muszę przyznać, że przynajmniej część z przeznaczonych na niego trzydziestu stron chętniej widziałbym poświęcone na poszerzenie zawartości rozdziału drugiego - przy opisach kilku bóstw znalazły się tam odniesienia do panteonów nieludzkich istot, między innymi goblinów i koboldów - chętnie przeczytałbym o nich nieco więcej.

Rozdział czwarty, Rycerze Wiary, przynosi nam opisy i szczegółowe rozpiski dwudziestu nowych klas prestiżowych, z których każda przeznaczona jest dla najgorliwszych wyznawców jakiegoś określonego bóstwa. Prawdę powiedziawszy jest to zdecydowanie najbardziej nierówny fragment całego podręcznika - obok prestiżowek naprawdę interesujących i oferujących niebagatelny potencjał fabularny znalazło się kilka zwyczajnie słabych, monotonnych lub zawierających ewidentne błędy mechaniczne lub logiczne. Mnie do gustu szczególnie przypadł Rogaty Herold służący martwemu bogu Myrkulowi - jako jedyna z opisanych tu klas nie zyskuje on nowych czarów, co wśród klas skierowanych głównie do kapłanów zasługuje na wyróżnienie.

Na końcu rozdziału znajdziemy także nowy szablon - Wybraniec Bane'a posłużyć może Mistrzowi Gry do dodatkowego wzmocnienia najwierniejszych sług Mrocznego Władcy lub do stworzenia podobnych szablonów przeznaczonych dla wybrańców innych bóstw.

Podręcznik zamyka Dodatek. Zawiera on opisy nowych Atutów i wybitnych boskich zdolności, jakimi dysponować mogą bogowie Faerunu, nową domenę kapłańską (Spoczynek) i dwa nowe zaklęcia należące do niej; znajdziemy tu także tabelę zawierającą skrótowe opisy wszystkich bóstw przedstawionych w podręczniku oraz podobne zestawienie dotyczące potwornych bóstw nieludzkich ras - można jedynie ubolewać, że ten ostatni element nie został choć trochę bardziej rozwinięty.

Pewnym mankamentem jest także brak skorowidza ułatwiającego poruszanie się po podręczniku i wyszukiwanie zawartych w nim informacji. Nie są to wprawdzie jakieś strasznie wielkie błędy, niemniej jednak w jakimś stopniu muszą one wpływać na obniżenie końcowej oceny podręcznika.

Tę zaś w sumie wystawiłbym w wysokości czwórki, może z małym plusem - podręcznik wydany jest naprawdę bardzo dobrze, nieliczne literówki i podobne błędy w niczym nie utrudniają jego lektury, a zawartość z pewnością może być pomocna wszystkim Mistrzom Gry prowadzącym przygody i kampanie osadzone w realiach Zapomnianych Krain. Jednocześnie jednak muszę zaznaczyć, że mimo całej jego użyteczności nie określiłbym tego dodatku jako obowiązkowy - czytelnikom planującym rozbudowę biblioteczki forgottenowych podręczników radziłbym najpierw sięgnąć po Potwory Faerunu albo Srebrne Marchie.